Twierdze

Mrač

Mrač

Pierwsza wzmianka o wsi Mrač pochodzi z 1318 r., kiedy to udokumentowany jest lokalny władyka Zdislav z Mrača. Jego siedzibą była prawdopodobnie starsza twierdza, z której pozostała tylko twierdza, położona około 100 m na wschód od późniejszej, wciąż zachowanej twierdzy. Jest to niskie wzgórze o stromych zboczach. Przed twierdzą znajduje się jednorodny pagórek, na którym mogła stać drewniana chata zrębowa. W 1356 r. wymieniani są kolejni wladcy z Mrače, bracia Oldřich, Vilém i Ješata. Nie zachowały się żadne pisemne wzmianki o twierdzy, a powody, dla których wkrótce zniknęła, nie są znane.

Pod koniec XIV wieku dobra z Mracza przeszły w ręce rodziny Benešoviców. Właściciele ci osiedlili się w nowej twierdzy, którą zbudowali dalej od dawnej siedziby Zdislava z Mrače, na najniższym końcu wzniesienia nad potokiem Benešovský. Twierdza ta zachowała się do dnia dzisiejszego. Pierwsi nowi właściciele wymieniani są jako Benes z Lopřetic na Mrače pod koniec XIV wieku, Oldřich z Mrače w 1410 roku, Benes z Dubé i z Mrače, przodek Mračskiego z Dubé, w 1438 roku. Jego potomkowie pozostali w tutejszej twierdzy aż do pierwszej połowy XVI wieku. W 1540 r. twierdzę kupił Jarosław Starszy z Šelmberka i Kosta, właściciel pobliskiego Hrádku nad Sázavou (obecnie Komorní Hrádek), który później przekazał rozszerzone dobra mrackie swojej żonie Annie z Krajířových z Krajka. Jej spadkobiercą był jej syn Jan (+1597), z którego majątku gospodarstwo wróciło do Komorní Hrádek, własności Adama Młodszego z Wallensteinu. Jego syn Jan Viktorin z Wallensteinu musiał zastawić Mrač swojemu wierzycielowi Václavowi z Vrbna i Bruntála w 1648 roku. Twierdza jest opisana jako opuszczona w tym czasie, po wojnie trzydziestoletniej. W 1663 r. majątek Mrač kupił Bernard Ignác z Martinic (+1685), którego córka w 1690 r. przekazała spadek swojemu mężowi Janowi Františkowi z Vrbna i Bruntála, synowi byłego wierzyciela Wallensteina. Kamień z ruin twierdzy został wykorzystany do budowy zamku jako rezydencji Vrbnov w Mraču. Ostatecznie twierdza została przekształcona w spichlerz pod koniec XVII wieku. W tej formie zachował się do drugiej połowy XIX wieku, kiedy to został przekształcony w mieszkania dla pracowników kamieniołomów granitu Mrač. Obecnie nie jest wykorzystywany do celów mieszkalnych. Jest to dwupiętrowy budynek na planie prostokąta, zbudowany z kamienia z kamieniołomu, nieotynkowany, pokryty czterospadowym dachem. Od strony wschodniej przylega do niego kwadratowy dziedziniec otoczony kamiennym murem.

Zamek, który rodzina Vrbnové zbudowała nad zrujnowaną twierdzą po nabyciu folwarku Mrač, służył jako siedziba rycerska. Według opisu z 1720 r. „mieszkanie rycerza” było w całości murowane, z kancelarią pana, pokojem dla gubernatora, mieszkaniem pisarza zbożowego, dwiema kuchniami i dwiema komnatami na parterze. Na piętrze znajdowały się pomieszczenia dla szlachty: trzy pokoje, jadalnia i kaplica. Niewielki budynek miał zostać zastąpiony większym zamkiem, który jednak nigdy nie powstał. W 1727 r. (zgodnie z umową z 10 lipca tego samego roku) Jan Józef z Vrtby kupił Mrač i połączył go z Konopiště. Nowa rezydencja popadła w ruinę i wkrótce pozostały tylko duże ruiny murów obwodowych z otworami okiennymi, które zachowały się do dziś.

Młyn

Rodzina Mračów z Dubé posiadała Mrač w XIV i XV wieku. Rozległość ich posiadłości w XVI wieku jest znana z 1540 roku, kiedy to obejmowała twierdzę Mrač z oficyną i całą wioską, młyn na mokradłach itp. Do 1760 roku młyn należał do dworu. Zgodnie z zapisem z 16 sierpnia 1760 r. František, hrabia Vrtba, właściciel majątku Konopiště, sprzedał go Pavlowi Párysowi za 410 złotych dżetów. Nakazano mu również, aby nie przyjmował ani nie wydawał melivy w niedziele i święta, dopóki trwają nabożeństwa. Historia młyna jest bogata. Ostatni raz młyn działał w 1950 roku, kiedy to został zlikwidowany w ramach ogólnokrajowego dostosowania znacjonalizowanych przedsiębiorstw. Z pierwotnej tamy zbudowano małą elektrownię wodną, a najnowsza rekonstrukcja całego terenu młyna jest wspaniała i stała się dumą wioski.

Mapa

Mapa
miejscowość
Mrač
GPS: 49,83269846°N 14,70147405°E